Czym jest broń czarnoprochowa i kto w Polsce może leganie z niej korzystać?
W ostatnich latach w środowisku strzeleckim wyraźnie wzrosło zainteresowanie bronią czarnoprochową (w skrócie CP). Z niniejszego artykułu dowiesz się jak z punktu prawnego wygląda dostęp do broni czarnoprochowej w Polsce.
Definicja broni czarnoprochowej
Dla tych, którzy nie mają rozeznania w temacie wyjaśniam, że broń czarnoprochowa nie ogranicza się do jednostrzałowych pistoletów skałkowych. Broń czarnoprochowa to broń palna, w której pocisk wystrzeliwany jest w wyniku gwałtownego spalania się prochu czarnego. W tej prostej definicji mieszczą się m.in.:
- broń ręczna
- pistolety
- rewolwery
- karabiny
- strzelby
- działa
- armaty
- moździeże
- haubice
Nie wdając się w szczegółową klasyfikację, do broni CP można zaliczyć również rusznice, muszkiety, arkebuzy, sztucery, samopały, hakownice, półhaki, bandolety, garłacze i inne wynalazki z ery czarnego prochu.
Dostęp do broni czarnoprochowej
Jak to w rzeczwistości jest z dostępem do broni czarnoprochowej w Polsce? Czy trzeba mieć na nią pozwolenie i jakie warunki trzeba spełniać? Na to pytanie odpowiada ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (w skrócie UoBiA) w której przeczytamy:
Art. 11. Pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku:
[…]
10) posiadania broni palnej rozdzielnego ładowania, wytworzonej przed rokiem 1885 oraz replik tej broni;
Oznacza to, iż nie jest wymagane pozwolenie na broń czarnoprochową, ale pod warunkiem, że:
- broń jest rozdzielnego ładowania tzn. spłonka, ładunek prochowy i pocisk są ładowane osobno. Innymi słowy broń nie może być ładowana nabojami scalonymi, gdzie te elementy są połączone w całość za pomocą łuski
- broń jest wytworzona przed rokiem 1885. Nie chodzi tu o faktyczny rok wyprodukowania danego egzemplarza, ale o to kiedy powstał projekt (lub pierwowzór) danego modelu broni
- broń jest oryginałem lub repliką oryginału. Ważne, żeby była to wierna kopia oryginału, niemodyfikowana W dalszej części artykułu mówiąc o broni CP będę miał na myśli taką, która nie wymaga pozwolenia w myśl powyższych przepisów.
Z ustawy wynika zatem, że w Polsce dostęp do broni czarnoprochowej jest powszechny tzn. nie jest w żaden sposób reglamentowany przez Państwo. Jedynym wymogiem stawianym obywatelowi chcącemu zakupić broń CP jest pełnoletniość. Możemy zatem bez większych obaw wejść do pierwszego-lepszego sklepu z bronią CP i zakupić dowolną jej ilość. Ba! Możemy nawet legalnie zakupić armatę na proch czarny.
Broni CP nie mamy też obowiązku rejestrować, co wynika z treści UoBiA:
Art. 13. 1. Nabywca broni jest obowiązany zarejestrować ją w ciągu 5 dni od dnia nabycia. Obowiązek rejestracji nie dotyczy broni, o której mowa w art. 11 pkt 1, 4, 5, 7, 8, 10 i 11.
Proch czarny
Problem pojawia jednak w momencie, gdy chcemy w Polskim sklepie zaopatrzyć się w proch czarny. Ustawa o bardzo długiej nazwie stanowi:
Art. 30. 1.
[…]
6) proch strzelniczy czarny (dymny) sprzedaje się pełnoletnim właścicielom replik broni palnej rozdzielnego ładowania, którzy okażą dowód tożsamości oraz Europejską kartę broni palnej;
Ustawodawca nakłada zatem na sprzedawców prochu obowiązek sprawdzenia, czy kupujący posiada zarejestrowaną replikę broni CP. W praktyce oznacza to, że musimy jednak zarejestrować naszą broń w Europejskiej Karcie Broni Palnej (w skrócie EKBP). Procedura jest banalnie prosta. Wypełniamy formularz wniosku o wydanie EKBP, załączamy zdjęcie 3 x 4 cm, dokonujemy opłaty skarbowej i składamy wniosek (osobiście lub pocztą) do Wydziału Postępowań Administracyjnych Komendy Wojewódzkiej Policji (właściwego dla swojego miejsca zamieszkania). Na dobrą sprawę przy osobistym złożeniu wniosku EKBP otrzymamy natychmiastowo. Przy ubieganiu się o EKBP warto skorzystać z oficjalnego poradnika lokalnej jednoski Policji.
Dla osób, które nie chcą rejestrować broni CP są dwa wyjścia:
- proch można zakupić w Czechach bez posiadania EKBP
- przebywając na strzelnicy w towarzystwie innych strzelców CP łatwo poznać kogoś, kto może odstąpić trochę prochu
Absolutnie odradzam samodzielnego wyrabiania prochu, ponieważ jest to niebezpieczne i nielegalne, a powstały proch z pewnością będzie niskiej jakości.
Przechowywanie i noszenie broni CP
Zasady przechowywania broni i amunicji opisuje UoBiA:
Art. 32. 1. Broń i amunicję należy przechowywać i nosić w sposób uniemożliwiający dostęp do nich osób nieuprawnionych.
Tutaj generalnie należy zachować zdrowy rozsądek i przede wszystkim trzymać broń oraz amunicję z dala od osób niepełnoletnich, chorych psychicznie oraz takich, które mogą stanowić zagrożenie dla siebie i innych.
Broń czarnoprochową można nosić przy sobie nawet jeśli jest naładowana. Nie istnieje żaden przepis tego zakazujący. Istnieją jednak przepisy szczególne zabraniające noszenia broni lub naładowanej broni np. w środkach komunikacji miejskiej, w samolotach, na zgromadzeniach i imprezach masowych. Należy się zaznajomić z odpowiednimi przepisami jeśli planujemy przejazd autobusem na strzelnicę.
Strzelanie
Strzelanie z broni CP dozwolone jest tylko na strzelnicach. Oddawanie strzałów samym prochem bez pocisku, tak samo jak strzelanie ze ślepej amunicji również jest zakazane poza strzelnicami. O wyjątkach np. przy rekonstrukcjach historycznych bitew można doczytać w ustawie.
Broń czarnoprochowa, jak w zasadzie każdy inny przedmiot czy urządzenie, może być wykorzystana do obrony koniecznej opisanej odrębnymi przepisami.
Czarnoprochowce wymagające pozwolenia na broń
Chociaż zdecydowana większość modeli broni czarnoprochowej dostępna jest w Polsce bez pozwolenia to istnieją takie, które takiego pozwolenia wymagają. Przykładem mogą być:
- Remington 1889 - gdyż pierwotnie został wyprodukowany po roku 1885
- Remington 1858 CUSTOM - jeżeli jest to egzemplarz znacznie odbiegający od pierwowzoru nie może być uznany za replikę
- Mauser Model 1871 - ponieważ jest ładowany amunicją scaloną
Z tego powodu zawsze przed zakupem upewnijmy się, że model, który chcemy nabyć mieści się w definicji broni czarnoprochowej nie wymagającej pozwolenia na broń.
Pułapki prawne
Każdy strzelec czarnoprochowy powinien zachowywać się w sposób odpowiedzialny i zgodny z prawem. Znaczy to, że powinien znać odpowiednie przepisy prawne w tej materii. Nie należy tego lekceważyć, ponieważ kary za nieprzestrzeganie tych przepisów są bardzo surowe. Poniżej wymienię kilka sytuacji prawnych, które mogą nie być oczywiste, a na które warto zwrócić uwagę:
- proch czarny możemy posiadać dopiero wtedy, gdy posiadamy broń CP, nie wcześniej
- prochu bezdymnego (współczesnego) nie możemy posiadać mając tylko broń CP, nie należy go też stosować w tego rodzaju broni
- dokonywanie samodzienych przeróbek może być uznane za wytwarzanie broni, co jest przestępstwem
- broń CP przerobiona w taki sposób, że nie jest ścisłą kopią pierwowzoru może nie być uznana za replikę, a więc jej posiadanie bez zezwolenia jest przestępstwem. Bez znaczenia będzie nawet fakt, że przeróbki dokonał rusznikarz
- jednorazowo przewozić możemy nie więcej jak 20 kg prochu czarnego
- przy zakupie broni CP od poprzedniego właściciela należy sprawdzić czy taka broń faktycznie nie wymaga zezwolenia w myśl UoBiA i czy aby nie należy do kogoś innego
- przy sprzedaży broni CP powinniśmy sporządzić umowę kupna-sprzedaży, wpisując do niej nr dowodów osobistych. W ten sposób będziemy mieli dowód, że nie sprzedaliśmy broni osobie niepełnoletniej
Podsumowanie
Rozpoczęcie przygody z bronią czarnoprochową jest stosunkowo łatwe biorąc pod uwagę fakt, iż nie musimy należeć do klubu strzeleckiego, zdawać egzaminu państwowego, ani posiadać licencji PZSS. Jako pełnoletni obywatel możemy zwyczajnie wstać z fotela, pojechać do sklepu i kupić pierwszy egzemplarz broni CP. Warto przed rozpoczęciem strzelania umówić się z kimś obeznanym w temacie (np. przez forum), kto bezstresowo wprowadzi nas w świat strzelectwa czarnoprochowego.